Ukrayna’da iç savaş tehlikesi

Ukrayna’daki siyasi kriz iç çatışmaya dönüşüyor. Başkent Kiev’de ve ülkenin Batı bölgelerinde gerilim sürüyor. Ülkeyi saran protestoların en önemli talebi – Avrupa Birliği ile serbest ticaret ve ortaklık anlaşmasının imzalanması konusu unutulmuş.  İki ay önce AB’ye entegrasyon talebiyle sokaklara çıkan Ukraynalılar şimdi hükümetin ve Cumhurbaşkanının istifa etmesini, “16 Ocak yasaları” diye tabir edilen ve  bir çok alanda özgürlüklere ciddi sınırlamalar getiren kanunların iptalini istiyor. İktidar ve muhalefet arasındaki görüşmelerden sonuç alınamıyor. Kriz giderek büyüyor…

Gruşevsk sokağı gergin

Bağımsızlık Meydanında kalabalık olmasa dahi, barışçıl gösteriler sürüyor. Meydanın çok yakınında bulunan Gruşevsk sokağında ise gerilim hakim. Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve parlamentoya çıkan sokakta protestocuların kurduğu barikatlar güçlendiriliyor. Protestocular, barikatın karşı tarafında bulunan özel yetkili polis gücü Berkut’un müdahalesini engellemek için sürekli lastik yakıyor. Özellikle geceler tüm barikat boyu lastikler yakılarak, Berkut’un müdahalesi engelleniyor. Protestocular barikatların arkasından polislere “Halkın tarafına geçin” çağrısı yapıyor.  Özel yetkili polisler ise protestoculara ara-sıra ses bombası ve plastik kurşunla cevap veriyor. Göstericiler özellikle 19 Ocak gecesi polisin gerçek kurşun ve el yapımı gerçek bomba kullandığını iddia ediyor.  Protestocular, Gruşevsk sokağında bulunan bazı binaların duvarlarındaki kurşun izlerinin söylediklerinin kanıtı olduğunu bildiriyor

.Bağımsızlık Meydanındaki göstericilerle Gruşevsk sokağındakiler sık-sık  nöbet değiştiriyor. Meydandan Gruşevsk barikatlarına gidenlere polis müdahalesi sırasında çok zarar görmemeleri için özel yelekler ve gaz maskeleri dağıtılıyor.  Meydanda ve Gruşevsk barikatlarında en çok rağbet gören ürün ise eldiven ve ayakkabı içinde kullanılan ısıtıcı pedler.

Polis soğuğa dayanamıyor

Bu pedler sayesinde göstericiler soğuktan korunuyor. Polisin işi ise daha da zor.  Sürekli sokakta nöbet çekmek zorunda olan polisler göstericilerin yanı sıra bir de dondurucu soğukla baş etmek zorundalar. İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Gruşevsk sokağında çatışmaların başladığı günden itibaren binden fazla polis memuru hastalandı.  Açıklamada 285 polisin daha ciddi şikayetlerle hastanelere başvurduğu, onlardan 104’nün hastanede tedavi gördüğü bildirildi.

Kiev Belediye binasına baskın yapılabilir

Bakanlıktan yapılan bir başka açıklamada ise dün gece Bağımsızlık Meydanını koruyan göstericilerin 3 polis memuruna saldırdığı kaydedildi. Polislerden birine bıçakla saldırıldığı, diğer iki polisin ise Kiev Belediye binasında rehin tutulduğu bildirildi. İçişleri Bakanlığı en kısa sürede polislerin serbest bırakılmasını talep etti. Açıklamada, polislerin serbest bırakılmaması durumunda binaya baskın yapılacağı kaydedildi. Polis, barışçıl vatandaşlardan belediye binasını terk etmelerini istedi. Protestocular ise bakanlığın açıklamalarını yalanlayarak, kimseyi rehin almadıklarını bildiriyor. Göstericiler, bu açıklamanın müdahale için bir gerekçe oluşturma amacı taşıdığını kaydediyor.

Çözüm için Avrupa Birliği devrede…

Kiev’de gerilim sürerken Avrupa Birliği çözüm arayışlarını sürdürüyor. Genişleme ve komşuluk politikalarından sorumlu AB Komiseri Stefan Füle Kiev’de. Füle, dün  Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç ve muhalefet liderleri ile bir araya geldi. AB yetkilisi, bugün de çözüm arayışlarını sürdürecek.

Füle-Yanukoviç görüşmesinden sonra resmi açıklama yapılmadı. Ancak görüşme sırasında Füle’nin ofisinden yapılan açıklamada AB komiserinin pozisyonunun çok net olduğu bildirildi. Açıklamada, 16  Ocak’ta Ukraynaparlamentosunun kabul ettiği yasaların insan hak ve özgürlüklerine aykırı olduğu, AB’nin bunu kabul edemeyeceği bildirildi.

Yanukoviç: “16 Ocak yasaları değişecek, hükümet yeniden şekillendirilecek”

Viktor Yanukoviç dün Kiev’de ülkenin dini liderleri ile de bir araya geldi. Cumhurbaşkanı, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada parlamentonun “16 Ocak yasaları”nı değiştireceğini söyledi. Yanukoviç, değişikliklerin parlamentonun 28 Ocak’taki olağanüstü toplantısında gerçekleşeceğini bildirdi. Ancak Cumhurbaşkanı bu yasaların ülkeyi diktatörlüğe götürdüğünü söyleyen yerli ve yabancı politikacıları da eleştirerek, başka ülkelerde daha sert yasaların olduğunu bildirdi.

Cumhurbaşkanı Yanukoviç, hükümetin yeniden şekillendirilmesi konusunun da 28 Ocak’ta parlamentonun gündeminde olacağını söyledi. Yanukoviç, muhalefetle işgal edilen kamu binalarının boşaltılması konusunda anlaşma sağladıklarını, ancak protestocuların muhalif liderlerin açıklamalarına kuşkuyla yaklaştığını ve tepki gösterdiğini söyledi: “Biz oradaki durumu çok iyi biliyoruz. Protestocuların bir kısmı önerileri normal karşıladı, diğer kısmı  – radikaller ise sert tepki verdi”.  Cumhurbaşkanı, radikal muhaliflere ültimatom göndererek “Bu iş ya iyilikle çözülür, ya da yasaların tüm talepleri uygulanır” dedi.

Muhalif lider Tyagnibok: “Hükümetin yeniden şekillenmesini değil, istifasını istiyoruz”

Muhalefet liderleri ise sadece protestocuların değil, kendilerinin de Yanukoviç’in sözlerine inanmadıklarını bildirdi. Svoboda (Özgürlük) Partisi lideri Oleg Tyagnibok, iktidarın halkla dalga geçtiğini söyledi ve bunu kabul etmeyeceklerini vurguladı. Muhalif lider, taleplerinin hükümetin yeniden şekillendirilmesi değil, kabinenin istifası olduğunu söyledi. Svoboda lideri, Yanukoviç’in “16 Ocak yasaları değişecek” vaadinin de oyun olduğunu vurguladı: “Yasalara kozmetik değişiklikler yaparak insanları kandırmaya çalışacaklar. O yasaların değişmesi değil, tamamen iptal edilmesi gerekiyor. Çünkü hem o yasalar Anayasa’ya aykırı, hem de parlamentodaki oylama yasalara  aykırı şekilde gerçekleşmiş”.

Muhalif lider Yatsenyuk: “Batılı aracılar olmadan krizinden çıkış çok zor”

Dün gece saatlerinde hem iktidar, hem muhalefet tarafından yapılan açıklamalarda krizin çözümü için yabancı aracıların şart olduğu vurgulandı.

AB Komiseri Stefan Füle ile yaptığı görüşmenin ardından açıklama yapan Batkivşina (Vatan) Partisi lideri Arkadi Yatsenyuk, ülkedeki krizin siyasi değil, toplumsal olduğunu vurguladı. Yatsenyuk, Ukrayna’nın Batılı partnerlerinin arabuluculuğu olmadan bu krizden çıkmanın çok zor olduğunu bildirdi. Batkivşina lideri, Ukrayna’da son aylarda yaşanan suçların araştırılması için Avrupa Konseyi  nezdinde bir soruşturma komisyonu  kurulmasını istediklerini ve bu komisyona kendi temsilcilerini gönderebileceklerini söyledi.

Azarov: “Avrupa krizin çözümüne yardımcı olabilir”

Başbakan Nikolay Azarov da Avrupa’nın krize müdahalesini istediklerini bildirdi: “Avrupalı politikacılar Ukrayna’da durumun normale dönmesi için bize yardımcı olabilirler. Barroso’nun, Ashton’un, Füle’nin veya diğerlerinin Ukrayna muhalefetine “Kamu binalarının işgali suçtur, demokrasi kurallarının ihlalidir, bunu sürdürürseniz, sizinle işbirliği yapmayacağız” demesi yeterli olacaktır”.

Azarov, AGİT’in yardım önerisinde bulunması durumunda bunu reddetmeyeceklerinin de altını çizdi: “İsviçre tarafsız bir ülke olarak şu an AGİT Başkanlığını yapıyor. AGİT Başkanlığının Ukrayna’daki krizin çözümüne yardım etmesi şu bizim için çok önemli”.

Donald Tusk: “Ukrayna bölünme riski ile karşı-karşıya”

İktidar ve muhalefet Batı’dan yardım beklerken, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Ukrayna’nın bölünme riski ile karşı-karşıya olduğunu bildirdi. Polonya parlamentosunda konuşan Tusk “Yanukoviç ve onun yönetiminin tutumu sonucunda Ukrayna’nın bütünlüğünü tehdit altındadır” dedi. Tusk, Ukrayna’nın bölünmesinin sadece bu ülkenin kendisi için değil, tüm bölge için ciddi sorunlara neden olacağını bildirdi.

Son dakika gelişmeleri…

-Ukrayna İçişleri Bakanı Vitali Zaharçenko göstericilerle sorunların şiddete başvurmadan,  barışçıl yollarla çözümüne yönelik çabaların nafile olduğunu söyledi. Zaharçenko, muhalefetin radikal eylemcileri kontrol edemediğini ve binaları işgal eden, Molotof kokteyli atan göstericilere söz geçiremediğini bildirdi.

-AB Komiseri Stefan Füle krizin çözümü için insanların güvenini yeniden kazanmak ve istikrarı sağlamak amacıyla kapsamlı siyasi süreç başlatmak gerektiğini söyledi.

-Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin, ABD’nin Ukrayna yönetimine baskı yapmasının kabul edilemez olduğunu söyledi. Çurkin, ABD’nin Ukrayna politikasının provokatif olduğunu vurguladı.

-Gruşevsk sokağında yaşanan çatışmalarda gözaltına alınanlardan 17’si hakkında tutuklama kararı çıktı.

-Gruşevsk olaylarında yaralananlardan biri daha hastanede hayatını kaybetti.

– Ukrayna’da 9 bölgede – Kiev, Jitomir, Vinnitsa, Hmeltnitsk, Rovno, Ternopol, Çernovtsı, İnavo-Frankovsk ve Lvov’da valilik binalarının göstericilerin elinde olduğu açıklandı.