Azerbaycan seçime hazırlanıyor

Azerbaycan’da 9 Ekim’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimleri için hazırlıklar sürüyor. Ülke, cumhurbaşkanlığı usul-idaresinin oluşturulmasının ardından sekizinci kez ülkenin birinci ismini seçmek için sandığa gidilecek.

4 milyon 986 bin 296 seçmenin bulunduğu Azerbaycan’da adaylık başvurusunun değerlendirilmesi için gereken evrakların Yüksek Seçim Kuruluna takdim edilme süresi 9 Eylül’de sona eriyor. 

Ön başvuruda bulunan kişilerin adaylığının onaylanması için en az 60 seçim bölgesinden 40 bin imza toplanması gerekiyor.  Genel seçimlerden ve belediye seçimlerinden farklı olarak bir vatandaş sadece bir aday için imza atabilir.  İmzalar ve gereken evraklar 7 gün içerisinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından değerlendiriliyor ve adaylıkla ilgili karar veriliyor.  YSK’nın onayından geçen adayların son listesi seçime 20 gün kala, yani 19 Eylül’de yayınlanacak.  Oylamaya 23 gün kala, yani 16 Eylül’de seçim propagandası resmen başlamış olacak ve 8 Ekim sabahı sona erecek.

18 aday  başvuruda bulundu

Azerbaycan’da şimdiye kadar cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmak için 18 aday başvuruda bulundu.

Aliyev’in adaylığı onaylandı

Yüksek Seçim Kurulu 16 adayın başvurusunu onayladı.  Üçüncü dönem için iddiasını ortaya koyan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev artık resmen aday. Ahmet Orucov, İlgar Memmedov, İgbal Ağazade, Fuad Aliyev, Ali Aliyev, Araz Alizade, Kudret Hasanguliyev,  Hafiz Hacıyev, Zahid Oruc, Ferec Guliyev, Arastun Oruçlu, İsmayıl Yusufov, Elşen Hasanov, Kudret İsakov, İlyas İsmayılov ve İlgar Memmedov'un ise adaylık için ön başvurusu onaylandı. Kesin adaylık için bu kişilerin 40 bin imza toplaması gerekiyor.  Muhalefetin – Demokratik Güçlerin Milli Şurası’nın adayı  Cemil Hasanlı'nın ön adaylık başvurusu daha sonuçlanmadı.

Adaylık için başvuruda bulunanların büyük çoğunluğu iktidar yanlısı, Azerbaycan toplumu tarafından çok tanınmayan, popülaritesi olmayan veya ciddiye alınmayan isimler. Aday sayısı her ne kadar çok olsa dahi, yarışın iktidarın adayı İlham Aliyev’le “klasik muhalefetin” adayı arasında geçeceğini söylemek mümkün.

Muhalefet aday değiştirdi

Çoğunluğunu eski Elçibey iktidarının temsilcilerinin oluşturduğu “klasik muhalefet” bu yıl seçime Demokratik Güçlerin Milli Şurası şemsiyesi altında katılıyor. Milli Şura daha önce ünlü senaryo yazarı ve yönetmen Rüstem İbrahimbeyov’u ortak aday göstermişti. Ancak İbrahimbeyov’un Azerbaycan vatandaşlığının yanı sıra Rusya vatandaşlığı da bulunuyordu. Seçim yasasına  aykırı olan bu sorunun çözülememesi, ayrıca ünlü yönetmenin yurtdışından Azerbaycan’a  dönmemek için öne sürdüğü gerekçeler Milli Şura’da ve muhalefet tabanında tepkilere neden oldu.  Bunun üzerine, Milli Şura’da yer alan bazı güçlerin direnmesine rağmen, Müsavat ve Halk Cephesi partilerinin ve gençlerin baskısı sonucu muhalefetin yedek adayı belirlendi. Eski milletvekili, tarihçi profesör Cemil Hasanlı, oybirliği ile Milli Şura’nın yedek adayı seçildi.  Aslında ise Cemil Hasanlı Milli Şura’nın esas, Rüstem İbrahimbeyov ise yedek adayı oldu.

İbrahimbeyov'un adaylığı onaylanmadı

Bugün ise Yüksek Seçim Kurulu Rüstem İbrahimbeyov'un adaylığını reddetti. YSK, İbrahimbeyov'un 28 Ekim 1991 tarihinden itibaren Rusya vatandaşı olduğunu, bu nedenle aday olamayacağını bildirdi.  Ayrıca, İbrahimbeyov'un 74 yıl içerisinde yalnız 1163 gün Azerbaycan'da yaşadığı, bunun da adaylık için engel teşkül ettiği vurgulandı.

İsa Kamber adaylık kararından vazgeçti

Sürecin başından itibaren yedek aday belirlenmesini isteyen Müsavat Partisi Genel Başkanı İsa Kamber ise Şura’nın Cemil Hasanlı kararının ardından adaylığını geri çekti. İsa Kamber, adaylık için resmen başvuruda bulunmamıştı.
Ancak geçtiğimiz Ocak ayında Müsavat Partisi Meclisi  İsa Kamber’in adaylığını öne sürme kararı almıştı. İsa Kamber, İbrahimbeyov’un muhalefetin ortak adayı olmasına rağmen, partisinin bu kararını değiştirmeyeceğini bildirmiş, muhalefetin seçimden kenarda kalma olasılığına fırsat vermeyeceklerini açıklamıştı.Müsavat lideri, en son ana kadar bekleyeceğini,  yalnız Milli Şura’nın ortak adayla seçime girme kararının kesinleşmesinin ardından adaylığını çekeceğini belirmişti. Bu tavrından dolayı Milli Şura’da bulunan diğer partiler tarafından eleştirilmesine rağmen, İsa Kamber son ana kadar kararını değiştirmedi.  Ancak Milli Şura’nın İbrahimbeyov ısrarından vazgeçip Cemil Hasanlı’nın yedek adaylığını kabul etmesinin ardından Müsavat Partisi Divanı, İsa Kamber’in adaylığı ile ilgili Meclis kararını geri çekti. Müsavat Partisinin tüm teşkilatlarının ve seçim kurumlarının Cemil Hasanlı için çalışacağı açıklandı.

Yeni aday kim?

Cemil Hasanlı’nın adaylığı muhalefeti seçimden kenarda kalma riskinden kurtarmanın yanı sıra, Milli Şura’da şimdiye kadar mevcut olan karmaşık durumu ve endişeleri de ortadan kaldırdı. Çünkü İbrahimbeyov’dan farklı olarak Cemil Hasanlı “klasik muhalefet”in kendi içinden bir aday.  2005 senesinde kadar Azerbaycan Halk Cephesi Partisinin yönetiminde bulunmuş isimlerden birisi. 2005 senesinde milletvekili seçildi, ancak  AHCP genel seçimlerin sonuçlarını tanımama ve parlamentonun faaliyetlerine katılmama kararı alınca, partisinden istifa etmek zorunda kaldı. Partisi ile ters düşmesine rağmen, Cemil Hasanlı, muhalif tavrındaki ilkeli duruşuyla  saygınlığını korumayı başardı.
Hasanlı, ciddi ve mütevazı kişiliği, saygın ve dünyanın önemli bilim çevrelerinde kabul edilen tarihçi kimliği, Güney Azerbaycan, sözde ermeni soykırımı, Azerbaycan’ın siyaset tarihi ile ilgili ciddi  ve kapsamlı çalışmaları, Rusya’ya karşı tutumu (Azerbaycan muhalefeti için bu, hassas konu) ile muhalif cephede çoğunluğun kolaylıkla kabul ettiği bir isim. Bu açıdan Cemil Hasanlı’nın Milli Şura’nın adayı olması, hem muhalefetin kendi içerisindeki tartışmaların, hem de dışarıdan muhalefete yönelik eleştirilerin bir gün içerisinde sona ermesine neden oldu.  Milli Şura’yı boykota götürme taraftarları Hasanlı’nın aday gösterilmesi kararı karşısında azınlıkta kalarak direnişi fazla sürdüremedi.  Şimdilik Hasanlı’nın adaylığına karşı öne sürülen tek gerekçe “liderlik tecrübesinin olmaması”…

(Gönül Şamilkızı-TRT Türk Artı)