10 Temmuz 2013 Çarşamba

Edward Snowden nerede?

1373456986_e80484da.jpg23 Haziran’da Hong Kong’dan Rusya’ya geldiği belirtilen eski CİA ajanı Snowden’ın hikayesi yılan hikayesine döndü.
Snowden nerede?  Gerçekten Moskova’da mı? Gerçekten Şeremetyevo havalimanında mı?   Neden şimdiye kadar kimseye görünmedi?  Transit bölgede daha ne kadar kalabilir? Bu hikayenin sonu nereye varır?



Snowden nerede?
Edward Snowden’ın Rusya’da, ama Rusya sınırları dışında bulunduğunu ilk kez resmi ağızdan ilan eden Devlet Başkanı Vladimir Putin oldu. Putin, Snowden’ın iadesini talep eden ABD’ye cevaben eski CİA ajanının Rusya sınırları içerisinde olmadığını – Şeremetyevo havalimanının transit salonunda bulunduğunu açıkladı.   Daha önce gazetecilerin Aeroflot’un Havana seferinde ona ayrıldığı iddia edilen yerde bulamadığı Snowden için yabancı ve Rus medya kuruluşlarının temsilcileri Şeremetyevo havalimanında nöbet tutmaya başladılar.  Ama Snowden bulunamadı…
1373457006_-.jpg

Önce Snowden’ın Şeremetyevo havalimanında bulunan "Vozdushnıy Express" ("Hava Ekspresi”)  adlı kapsül otelde kaldığı iddia edildi. Lakin otelden yapılan açıklamada Snowden’ın burada sadece birkaç saat kaldığı ve sonra ayrıldığı bildirildi.

1373457044_1.jpg

Daha sonra Batı basını Snowden’ın Şeremetyevo havalimanının transit bölgesindeki Novotel’in izole olunmuş yüksek güvenlikli kısmında kaldığını yazdı.
1373456464_1349v02.jpg

Şeremetyevo’da transit bölgede kalmak için Moskova üzerinden Ukrayna’ya 21 saat beklemeli bilet alan The Associated Press ajansının Doğu Avrupa bölümü başkanının yardımcısı İan Philips  transit yolcuların veya Snowden gibi Rusya’dan çıkış vizesi bulunmayan şahısların kaldığı  Novotel’de bir gece geçirdi ve gözlemlerini okurlarla paylaştı.  Gecelik fiyatı 300 dolar olan konforlu oteli hapishaneye benzeten  Philips,  odanın bulunduğu katın dışına çıkmanın yasak, kameralarla donatılmış koridorda dolaşmanın izne tabi olduğunu yazdı.  Gazeteci, otelin koridorunda asılmış kurallar listesine göre  misafirlerin sigara içmek için 5 dakika dışarı çıkmasına izin verildiğini, lakin otel güvenlikçilerinin bu izni de iptal ettiğini bildirdi.  Associated Press temsilcisi, Novotel’e ilişkin tüm detayları öğrendi, ama Snowden’ın orada olup-olmadığını kesinleştiremedi.
‘Snowden sağ mı acaba?’
1373456044_542485112.jpgRus basını ise  Snowden’ın Şeremetyevo’da olmasına ilişkin açıklamalara başından beli kuşkulu yaklaşıyor.  Rus yorumcu Matvey Ganapolskiy  Moskovskiy Komsomolets gazetesi için yazdığı köşe yazısında önceden Moskova’ya geleceğine ilişkin haberler çıkmasına rağmen kimsenin Snowden’ı havalimanının uluslararası  bölgesinde görmediğine dikkat çekiyor: “Tüm dünyanın istihbaratçıları ve gazetecileri uluslararası alana girebilmek için transit uçuşlarla Moskova’ya geldiler. Belli ki, tüm temizlikçi ninelere Snowden’ın yerini belirtmeleri karşılığında büyük paralar da vaat ettiler. Lakin kimse onu bulamadı. Transit bölge çok büyük bir mekan değil, birkaç dakika içerisinde kolaylıkla gezilebilen bir yer.  O zaman en önemli soru doğuyor: Snowden orada mı, acaba?  Ve acaba, Rusya’ya geldi mi?  Geldiyse, nerede saklanıyor? Tuvalette mi? Orada da yok. Kimsenin bırakılmadığı makam odalarında mı? Ama bu Rusya’nın Snowden’ın kaderiyle ilgili rol aldığı anlamına geliyor – Putin ise bunu yalanlıyor. Ama bütün bunların yanı sıra, biz bir şekilde Snowden’ın mevcudiyetinin izlerini görüyoruz.  Kah Rusya’dan sığınma talep ediyor, kah talebini geri çekiyor, kah 20 ülkeye müracaat ediyor.  Sanki izleri ve hatta kokusu var, ama Snowden kendisi yok. Ve tüm bu özel operasyondaki en büyük sorun da bu – her kes baş kahramanın yerinde olmadığının farkında”.
Ganapolskiy yazısında Snowden’ın nerede olabileceğine ilişkin  söylentilere de yer veriyor ve en can alıcı noktaya dikkat çekiyor: “Birileri diyor ki, Snowden bu havalimanına hiç gelmedi, biz sadece bir kapatma operasyonuna tanıklık ediyoruz. Snowden ise aslında Moskova kenarındaki FSB yazlıklarının birinde Amerika’nın gizli sırlarını anlatarak hoş aromalı puro içiyor. Başkaları Snowden’ın Rusya’ya uçmadığını, özel uçakla üçüncü bir ülkeye gittiğini, oradan dördüncüsüne geçeceğini iddia ediyor. Bazıları ise soruyor: bu Snowden sağ mı acaba? Ve bu, Rusya iktidarına yönelebilecek en önemli soru… “
Snowden artık Venezuela’da mı?
Sosyal medyada yer alan son dedikodulara göre, Snowden artık Venezuela’da olabilir.  Bu dedikoduların dayanağı Aeroflot’un Pazartesi günü gerçekleştirilen Moskova-Havana seferinin rötarlı kalkması.  Söz konusu iddiayı El Cezire’nin internet sitesi de öne sürdü. Lakin  bu iddiaları yalanlayan Venezuela hükümeti  Snowden’ın halen Şeremetyevo’da olduğunu  bildiriyor. Rusya tarafının ise kafası karışık.
1373455946_pushkov.jpgEn son Rusya Devlet Duması Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Aleksey Puşkov  Twitter sayfasında Snowden’ın Venezuela’nın sığınma teklifini kabul ettiğini yazdı, ancak sadece birkaç dakika sonra bu tweet’i sildi. Daha sonra ise Snowden’ın Venezuela’nın sığınma önerisini kabul ettiğine ilişkin haberin kaynağının Vesti 24 kanalı olduğunu bildirdi ve Snowden için Venezuela’nın en iyi seçenek olduğunu bir kez daha yineledi.
Görünen o ki, Rusya davetsiz misafirden kurtulmaya çalışıyor, ama…
Ya Snowden gitmek istemezse?
Eski CİA ajanı teorik olarak Şeremetyevo’da istediği kadar kalabilir.  Kolluk kuvvetlerindeki kaynakların RİA Novosti’ye yaptığı açıklamaya göre,  yolcu bir sonraki seferine kadar havalimanının transit bölgesinde kalabilir. Snowden’ın ise “bir sonraki seferi”nin ne zaman olacağı belli değil, çünkü pasaportu yok.  Elinde olan tek belge ABD’nin iptal ettiği pasaportu.  Transit salonunu terk edebilmesi için her hangi bir ülkenin ona pasaport vermesi ve bu pasaportu Şeremetyevo’ya götürmesi  gerekiyor.
“Kızıl ajan”la izdivaç Snowden’ı kurtarmıyor
1373457390_000par7606703.jpgPasaportsuzluk Snowden’ın kurtuluşu için bir şans olabileceği düşünülen sürpriz evlilik teklifinin gerçekleşmesi yolunda da bir engel.  2010 senesinde Rusya ile ABD arasında casus skandalının baş kahramanı  olan ve Putin tarafından ödüllendirilen Anna Chapman 4 Temmuz’da Snowden’a Twitter üzerinden evlilik teklifi yaptı.  Snowden’a ait olduğu bildirilen bir hesaptan ise bu teklife “evet” cevabı geldi.  Ajanlıktan televizyon sunuculuğuna, modellikten üniversite hocalığına kadar bir çok alana atlayan esrarengiz  “Kızıl ajan”ın bu jestinin ne kadar ciddi olduğunu kimse bilmiyor. Rus basını ve İnternet kullanıcılarının büyük çoğunluğu hemen Chapman’ın bu teklifinin eğlenceden başka bir şey olmadığını yazdı. Ama “ya değilse” diye düşünenler, Chapman ve Snowden’ı yakıştırarak “casus romanı”nın eski CİA ajanı için hayat kurtarıcı öneri olabileceğini yazanlar da oldu.  Kısa süre sonra ise hatta ciddi olsa bile, Chapman’ın teklifinin şu an gerçekleşmesinin mümkünsüz olduğu ortaya çıktı. Çünkü öncelikle  “damad”ın pasaportu yok, ikincisi, hatta pasaportu olsa bile, Şeremetyevo havalimanında evlenmesi mümkün değil. Rusya’nın evlilik mevzuatına göre,  yalnız evlenecek kişilerden birisi ağır hasta olursa, transit bölgede nikah kıyılabilir, aksi takdirde nikah şubelerinde kıyılması gerekiyor.  Snowden ise hasta değil. Öte yandan, Rusya yabancılarla ve vatansızlarla evlenmeye izin veriyor, Snowden ise şimdiki durumda pasaportsuz, lakin vatansız değil.  Rus basını Snowden’la Anna Chapman’ın yalnız Paraguay’da evlenebileceğini yazıyor – çünkü orada noter tasdikli vekaletname olacağı takdirde çiftlerden yalnız birisinin nikaha katılması yeterli oluyor ve bu nikah diğer ülkeler tarafından da kabul ediliyor. Yani Chapman Paraguay büyükelçiliğine başvurursa veya direkt oraya giderek yardım isterse,  belki reddetmezler. Ama bunun için yine de Snowden’ın noter tasdikli vekaleti gerekiyor – vekalet ise pasaport olmadan verilmiyor.
Rusya Snowden için ülke bulmaya çalışıyor
1373455660_136239900420853.jpg
Böylelikle, görünen o ki, her hangi bir ülkenin Snowden’a siyasi sığınma vermesi tek çare.  Ama bu ülke Rusya olmayacak. Hatta Snowden fikir değiştirip yeniden Rusya’dan sığınma talebinde bulunsa bile, uzmanlar Putin’in bir yolunu bulup bundan kaçınacağını bildiriyorlar. Çünkü Snowden’a sığınma vermek Amerika ile zaten çok sıcak olmayan ilişkilerin biraz daha sarsılması anlamına geliyor.  Putin Snowden için bunu yapmak istemiyor. Diğer seçenek Rusya’nın Snowden’ı Amerika’ya iade etmesi.  Lakin tabanına “Amerika’nın talebini yerine getirmek zorunda kalan zayıf lider” gibi görünmek istemeyen Putin  bu seçenekten de uzak durmaya çalışıyor.  Ve uzmanlara göre,  bu durum Rusya Devlet Başkanını üçüncü seçenek üzerinde düşünmeye zorluyor – Snowden Rusya’da değilmiş gibi davranmaya ve onun en kısa zamanda üçüncü bir ülkeye gitmesi için yollar aramaya.
1373455405_snowden.jpg.jpg
Şimdi Rusya aynen RİA Novosti karikatürcüsü Sergey Yelkin’in bu karikatüründe ifade ettiği durumda :  “Nikaragua’da sığınılacak yer kiraya veriliyor”, “Bolivya’da konforlu  sığınılacak yer kiraya veriliyor”…

(Gönül Şamilkızı)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Bu Blogda Ara